เครือข่ายความหมาย ‘นอก’ ในภาษาไทย1

Abstract

บทความนี้มุ่งศึกษาเพื่อหาเครือข่ายความหมาย และความสัมพันธ์ของ นอก ตามแนวคิดทางอรรถศาสตร์ปริชาน ข้อมูลที่ใช้ในการวิเคราะห์มาจากการเก็บข้อมูลคลังข้อมูลภาษาไทยแห่งชาติ (Thai National Corpus) โดยผู้วิจัยใช้เครื่องมือทางสถิติ ได้แก่ จัดประเภท นอก ตามการปรากฏร่วมกับคำอื่น ๆ ในประโยค โดยเริ่มจากการจัดประเภทออกตามตำแหน่ง และวิเคราะห์ความหมายตามแนวทฤษฎีอรรถศาสตร์ปริชาน และพรรณนาความหมายในปริบทต่างๆ จากนั้นจึงสรุปความหมายทั้งหมด และวิเคราะห์ความสัมพันธ์ ผลการวิจัยสามารถสรุปได้ว่า ตำแหน่งทางวากสัมพันธ์ที่ผู้วิจัยพบได้แก่ คำนาม คำบุพบท คำเชื่อมประโยค คำกริยา และปรากฏเป็นคำประสมที่มีลักษณะเลือกปรากฏร่วม พบความหมายทั้งสิ้น 4 ความหมาย โดยเป็นความหมายต้นแบบ คือ 1)  ความหมายแสดงส่วนของวัตถุที่ไม่ได้อยู่ภายใน และความหมายที่เกิดจากการขยายออกมา ได้แก่ 2) ความหมายแสดงพื้นที่ที่ไม่ได้อยู่ภายใน 3) ความหมายต่างประเทศ 4) ความหมายของการไม่ปฏิบัติตาม มีการขยายความหมายของการไม่ปฏิบัติตาม ได้แก่ 4.1) ความหมายของการสร้างสรรค์ 4.2) ความหมายของการไม่ได้เป็นสมาชิก 4.3) ความหมายของการไม่ซื่อสัตย์