พระเกียรติคุณและพระมหากรุณาธิคุณ ด้านการจัดการมรดกวัฒนธรรมของในหลวงรัชกาลที่ 9 (Prestige and Royal Grace of His Majesty King Bhumibol Adulyadej in Cultural Heritage Management)

Abstract

ตลอดระยะเวลาที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงดำรง
อยู่ในสิริราชสมบัติ ได้ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจเพื่อประโยชน์สุขแก่พสกนิกรและความ
มั่นคงของประเทศไทยสืบมา ได้ทรงคิดค้น ทดลองปฏิบัติ สร้างแบบแผน วิธีการ
กระบวนการจัดการมรดกและทรัพยากรวัฒนธรรมในลักษณะที่สอดคล้องกับหลักการ
พึ่งพิงสัมพันธ์กันที่ว่า วัฒนธรรมเป็นองค์รวมของความสัมพันธ์และเป็นกระบวนการ
จัดการระบบความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ มนุษย์กับธรรมชาติกายภาพ
และมนุษย์กับสิ่งเหนือธรรมชาติ ส่วนที่มีอำนาจเหนือมนุษย์ให้ดำรงอยู่ในสภาวะที่สมดุล
มีเมตตาไมตรี เอื้อเฟื้อเกื้อกูล ทำนุบำรุงกันและกันให้เจริญอยู่เสมอ
แนวพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียง เป็นกระบวนการสร้างสรรค์ทางวัฒนธรรม
ที่มีคุณูปการอย่างแพร่หลาย เหมาะสมอย่างยิ่งสำหรับการพัฒนาประเทศไทยและภูมิภาค
อื่น ๆ ของโลกให้เป็นไปอย่างมีคุณธรรมและจริยธรรมแห่งความพอเพียงและเป็น
ประโยชน์ต่อการแก้วิกฤตที่โลกกำลังประสบอยู่
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงใช้กระบวนการจัดการ
ระบบความสัมพันธ์ระหว่างฅนกับธรรมชาติกายภาพในรูปแบบพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติ
ที่มีชีวิต เป็นเครื่องมือสำคัญในการแก้ปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติ

ควบคู่ไปกับการพัฒนาศักยภาพของฅนและชุมชนให้สามารถพึ่งตนเอง และพึ่งพิงสัมพันธ์
กันอย่างกัลยาณมิตรตามแนวพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียง สร้างประโยชน์สุขทั้งแก่
ตนเอง ฅนอื่น สรรพชีวิต และสรรพสิ่งที่ดำรงอยู่ร่วมกันอย่างยั่งยืน ความตอนหนึ่งของ
พระราชดำรัสที่พระราชทานแก่ผู้บริหารกระทรวงศึกษาธิการและกรมศิลปากร เมื่อวันที่
26 ธันวาคม พุทธศักราช 2504 ที่ว่า “การก่อสร้างอาคารสมัยนี้คงจะเป็นเกียรติสำหรับ
ผู้สร้างฅนเดียว แต่เรื่องโบราณสถานนั้นเป็นเกียรติของชาติ อิฐเก่า ๆ แผ่นเดียวก็มีค่า
ควรจะช่วยกันรักษาไว้ ถ้าเราขาดสุโขทัย อยุธยา และกรุงเทพฯ แล้ว ประเทศไทยก็ไม่มี
ความหมาย” ได้รับการน้อมนำไปใช้เป็นทฤษฎีและวิธีปฏิบัติในการจัดการมรดก
และทรัพยากรทางโบราณคดี พิพิธภัณฑสถาน การอนุรักษ์ และพัฒนาสร้างสรรค์
ศิลปวัฒนธรรมจนก่อให้เกิดประโยชน์แก่ประเทศไทยเป็นลำดับสืบมา